Tomaten en Prostaatkanker

Wereldwijd krijgen ieder jaar meer dan een half miljoen mannen de diagnose prostaatkanker. Het is de doodsoorzaak voor zo’n 200,000 patiënten. In Nederland wordt prostaatkanker jaarlijks meer dan 10,000 keer geconstateerd. Nog verontrustender is het gegeven dat deze kankersoort de afgelopen 15 jaar een jaarlijkse stijging vertoont van 1.5%.

Het consumeren van tomaten of producten waarin tomaten zijn verwerkt lijkt omgekeerd evenredig te zijn met de kans op het krijgen van prostaatkanker. Dus: hoe meer tomaten je eet, hoe kleiner de kans op prostaatkanker.

Er werd altijd gedacht dat lycopeen, een sterke antioxidant en de kleurstof van de tomaat, verantwoordelijk was voor die positieve effecten, maar het lijkt erop dat er in de tomaat ook nog andere kleurstoffen verstopt zitten. De bijdrage van die andere carotenoïden, phytoeen en phytoflueen, met betrekking tot prostaatkanker zijn nog onvoldoende onderzocht. Chemisch gezien zijn phytoeen en phytoflueen de voorlopers van lycopeen, wat betekent dat het lichaam deze stoffen gebruikt om lycopeen aan te maken[1].

Onderzoekers[2] van de Universiteit van Illinois (USA) hebben eens gekeken wat men kon ontdekken wanneer men ratten op een dieet zette van tomatenpoeder, waarin de drie bekende kleurstoffen waren opgenomen. Het bleek dat alle drie de stoffen zich in de prostaat van die ratten hadden opgehoopt.

Je zou verwachten dat wetenschappers al hun andere werk aan de kant zouden gooien om onderzoek te gaan verrichten aan de tomaat en onderzoeken hoe en waarom die kleurstoffen bij prostaatkanker hun werk doen, maar niets is minder waar: in 2011 waren er nog maar een drietal wetenschappelijk verantwoorde dubbelblind studies[3] verricht, waarvan er twee kennelijk door de industrie betaald werden (‘high risk of bias’).

In 2020 werd er een wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd, waarbij de gegevens van 27,934 mannen met elkaar werden vergeleken. Het bleek dat de consumptie van tomaten het risico op het krijgen van prostaatkanker verminderde. Aangezien correlatie nog geen causatie is, houden de wetenschapper nog even een slag om de arm en melden dat hetzelfde effect mogelijk veroorzaakt kan worden door een vooralsnog onbekende factor[3].

[1] Engelmann et al: Nutritional aspects of phytoene and phytofluene, carotenoid precursors to lycopene in Advances in Nutrition - 2011 
[2] Campbell et al: Phytoene, Phytofluene, and Lycopene from Tomato Powder Differentially Accumulate in Tissues of Male Fisher 344 Rats in Nutrition Research - 2007
[3] Ilic et al: Lycopene for the prevention of prostate cancer in Cochrane Database of Systematic Reviews - 2011 
[3] Fraser et al: Tomato consumption and intake of lycopene as predictors of the incidence of prostate cancer: the Adventist Health Study-2 in Cancer Causes and Control - 2020.